Yazar Hakkında
Çocukların oyun ve sosyalleşme ihtiyaçlarını karşılamaya hizmet eden, aynı zamanda fiziksel ve ruhsal gelişimlerinde önemli bir rol oynayan çocuk parkları çocuklarımızın hayatında oldukça önemli bir yer edinmektedir. Bu denli önemli bir yere sahip olan çocuk parklarının çocuklarımız için ne kadar güvenli olduğuna, bu parkların güvenliğini kimlerin sağlamakla yükümlü olduğuna ve parklarda gerçekleşen kazalarda sorumluluğun mahiyetine ilişkin hususların detaylarına gelin beraber inelim.
Çocukların en temel ihtiyaçlarından bir tanesi oyundur. Dört duvar arasında gerçekleştirilen oyun aktiviteleri çocuğun oyun ihtiyacını ancak bir nebzeye kadar karşılarken, çocuk parkları söz konusu ihtiyacı karşılamakta fazlasıyla yeterli ve aynı zamanda çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişimi için oldukça önemlidir. Çocuk parkları çocukların yanında, biz yetişkinler için dahi heyecanlı koşuşturmaların yansımasıyla neşe kaynağıdır.
Peki, hayatımızda bu denli önemli yere sahip olan çocuk parkları, çocuklarımız için ne kadar güvenlidir? Bu parkların güvenliğini sağlamakla kimler yükümlüdür?
Ülkemizde bulunan çocuk parklarında salıncakların bağlı olduğu zincirin kopması, kaydırakların çökmesi yahut kaydırağın bitişine denk gelen zeminin iniş için uygun olmayışı, park ekipmanlarının devrilmesi yahut ekipmanlar için kullanılan malzemenin uygunsuzluğu, parkın zamanla çeşitli sebeplerle kullanıma uygun olmayan bir hale gelmesi ancak gerekli denetimlerin yapılmaması, tedbirlerin alınmaması ile birlikte kullanıma açık halde bırakılması gibi durumlar neticesinde birçok çocuk yahut ebeveyn yaralanmış yahut vefat etmiştir.
Çocuk parklarının yapılacağı yerleri belirleme, alanda kullanılacak oyun ekipmanlarının tesisini sağlama, alana kurulan ekipmanların güvenli kullanım için gerekli koşulları sağlayıp sağlamadığını test etme, ekipmanların ve alanın güvenliğini düzenli aralıklarla denetleme, gerekli görüldüğünde ekipmanları tamiri yahut yenilenmesini sağlama ve ekipman ile alana yönelik diğer her türlü ek önlemleri alma görev ve yetkisi çocuk parkının bağlı bulunduğu belediyeye aittir. Belediye, söz konusu hizmeti kusursuz bir şekilde halka sunmakla yükümlüdür.
Parkların güvenliğinin sağlanmaması sebebiyle gerçekleşen kazalardan doğacak sorumluluğun mahiyeti nedir?
Belediyenin çocuk parklarına ilişkin sunmakla yükümlü bulunduğu bahsi geçen hizmeti yerine getirmemesi veya eksik getirmesi yahut verdiği hizmeti kötü işletmesi neticesinde hizmet kusuru oluşacak, belediye sebep olduğu maddi ve manevi zararı giderme yükümlü olacaktır.
Bu halde hizmet kusuru sebebiyle maddi ve manevi zarara uğramış kişilerin zarara sebebiyet veren belediyeye, zarara sebep olan eylemi öğrendikleri tarihten itibaren 1 yıl ve herhalde eylem tarihinden itibaren 5 yıl içerisinde, haklarının yerine getirilmesi maksadıyla başvurması gerekmektedir. Söz konusu talebe ilişkin başvurunun kısmen yahut tamamen reddi halinde, redde dair işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında 30 gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren 60 gün içerisinde zarar gören kişi, kanuni temsilcisi yahut yaşamını yitiren kişilerin yakınları tarafından zararın meydana geldiği yer İdare Mahkeme’sinde idari dava açılabilecektir.
Açılacak idari davanın davalısı belediye tüzel kişiliği olup, somut olayda hizmet kusuru bulunduğu düşünülen belediyeye göre değişkenlik gösterecektir. Ancak bilinmesi gerekir ki, idari davalarda davalı idarenin yanlış gösterilmesi halinde mahkeme, davayı husumet yokluğu sebebiyle reddetmeyecek, gerçek davalı idareyi davaya yönlendirecektir.
Söz konusu hizmet kusuru teşkil eden eylemi neticesinde belediyenin idare hukuku bağlamında tazminatla sorumluluğu doğduğu gibi, cezai sorumluluk da gündeme gelecek, meydana gelen yaralama yahut vefat vakaları, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu bağlamında yaralama yahut adam öldürme suçuna vücut verecektir. Burada ceza hukukumuzda geçerli olan cezanın şahsiliği ilkesi dolayısıyla, belediyenin somut olay çerçevesinde yetkili kılınmış biriminde çalışan temsilcinin bahsi geçen suç nevileri yönünden cezai sorumluluğuna gidilecektir. Suça ilişkin ihbar yahut şikayet ise mağdur kişi veya çocuk mağdurlarda kanuni temsilci tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına yahut kolluk makamlarına yapılabilecektir.
Belediyelerin ilgili birimlerinin hizmet kusuru teşkil edecek işlemleri sebebiyle parklarda gerçekleşen kazalarda cezai sorumluluğa gidilebileceğine yönelik emsal teşkil edebilecek birçok Yargıtay kararı da bulunmaktadır. Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/695 Esas, 2021/278 Karar ve 15.06.2021 tarihli kararı ile; Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne ait Süleyman Çelebi Parkında lise öğrencisi şahsın elinde bulunan basketbol topuyla potaya smaç atması ile birlikte basketbol pota direğinin zeminde tutturulduğu demir kaidelerden kırılıp şahsın üzerine devrilmesi ile şahsın hayati tehlikesine, 6. derece kemik kırığına ve organ işlevinin kaybına neden olacak şekilde yaralandığı bir olayda, Bursa Büyükşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Şube Müdürü ve teknik birimler sorumlusu sanıklar hakkında, sanıkların sorumluluklarında bulunan kent mobilyalarının bakımını sağlamak ve bu eşyanın tehlike yaratmasını önlemek amacıyla gerekli önlemleri almakta yetersiz kalmaları ve sadece önleme faaliyetlerini gelen şikayetler ile dar kapsamda bırakmaları nedeniyle olayın meydana gelmesinde kusurlu olduklarının kabulünün gerektiğine karar vermiştir.
Çocuk parklarında belediyelerin hizmet kusuru sebebiyle gerçekleşebilecek kazalarda başvurabileceğimiz hukuki yolların bilincinde olarak; çocuğu ve oyunu birleştirip herkesi dört duvar arasından dışarıya taşıyan, neşenin ve heyecanın ortaya çıkardığı bol kahkaha sesinin kulaklarımızı çınlattığı, güvenlik sorunu ve neticesinde kaza yaşanmaksızın eğlenceye doyulan ve hepimizin çocukluğunda ve hatta yetişkinliğinde önemli bir yer edinen çocuk parklarında güzel vakit geçirmenizi dileriz.