1970’li yıllara kadar Halep şehrini tasvir ettiği düşünüldüğünden “Halep Manzarası” olarak anılan ve Hollanda’da bulunan tablonun rutini, Prof. Dr. Semavi Eyice’nin bir katalogda tablonun resmini görmesi ile değişiyor. Dikkat perileri hocama fısıldıyor: Burası Halep değil, bizim eski Ankara! Prof. Dr. Eyice ‘Ankara’nın Eski bir Resmi’ adlı eserinde resmin Ankara’ya ait olduğunu ortaya koyduktan sonra tablo artık kent çalışmaları için şahane bir kaynağa dönüşüyor.
1700-1799 arasına tarihlenen tablo 1902’de Hollanda, Rijksmuseum Müzesi’nde kayıtlara “Halep Manzarası” olarak geçiyor. 1970 yılında ise Prof. Dr. Semavi Eyice bir katalogda tabloyu gördüğünde Halep değil Ankara Manzarası olduğunu fark ediyor. Hemen çalışmaya başlayıp Ankara’nın Eski Bir Resmi adlı çalışmasını Türk Tarih Kurumu’nun bir konferansında sunuyor. Eyice Ankara’yı çok iyi tanımadığından yapılara dair kesin belirlemelerde bulunmuyor ve bu yapılarla alakalı ayrıntılı çalışmalar yapılması gerektiğini belirtiyor. 2008’de Erman Tamur tablo üzerindeki çalışmasıyla, eserin, Rijksmuseum envanterine, 20. yüzyıl başında, Levantsche Handel adlı bir şirketten dahil edildiği ve resmin bulunduğu seriye Vanmour Serisi dendiği; Levantsche Handel şirketinin 18. yüzyılda Osmanlı Devleti ile Hollanda arasında ticaret yapan bir şirket olduğu ortaya koyuyor. Tamur “Amsterdam’da Bir Ankara Resmi” başlıklı çalışmasında, Ankara Manzarası tablosundaki yapıları başka görsel materyallerle de kıyaslamalar yaparak netleştirirken bir yandan ticari hayatın işleyişini inceliyor. Bu çok değerli çalışmalar sayesinde Ankara kent tarihine dair daha çok çalışmanın da önü açılıyor.
1700’lü yıllarda Ankara’da bir ticari akış olduğunu görüyoruz. Aynı zamanda dönemin Ankarasına dair bilinen tek yağlı boya eser de bu tablo. Bir sanat eseri, tarihi bir belge olmanın ötesinde belki de ilk Ankara atlası diyebileceğimiz bu tablo Rahmi Koç Müzesinde ziyaretlerimizi bekliyor.
Ankara Manzarası Belgeseli
1700’lü yıllardan günümüze iki isim, kim bilir kaç memleket değiştirip gelen tablo Muhammed Murat Aslan’ın onu görmesiyle belgesel oldu. Gala gösterimi 2020 Ekim’de Ankara Ticaret Odası’nda gerçekleştirilen Ankara Manzarası belgeseli, 18. yüzyıl Ankarası’na dair önemli fikirler veren bu eseri anlatmak ve kentimizi tanıtmak için şahane bir adım. Aslan; tabloyu görünce eski Ankara’yı anlatmak, Ankara’nın tarihinin, sanayi ve ticari faaliyetlerin ne kadar eskilere dayandığını göstermek ve Ankara hakkında önyargıları yıkabilmek amacıyla bu belgeseli çekme kararı aldığını söylüyor.
O zaman müjdeyi de verelim: 15 Haziran Perşembe akşamı 19.00’da Baharevi’nde Ankara Manzarası belgeselini izleyeceğiz ve belgesel gösteriminin ardından gerçekleştirilecek belgesel ekibi ile söyleşide merak ettiklerimizi soracağız. Ayrancı Semt Meclisi’nin gelenekselleşme yolundaki Perşembe etkinliklerinden olan bu gösterimde belki de Rahmi Koç Müzesinde bulunan tabloyu ziyaret etmek için de bir plan yaparız, ne dersiniz?
