Ankara’nın tam bir vadiler kenti olduğunu ve bir zamanlar bu vadilerden şimdi sokaklara adını veren derelerin aktığını hatırlayalım. Üç derenin arasında kalan vadiler semti Ayrancı gibi… Zamanla bu dereler altyapısız başkentin kanalizasyon hatlarına dönüşürken, seller de derelerin kapatılmasının bahanesi olmuş.
Hoşdere Caddesi’nde faaliyet gösteren Büyük Numara Ayakkabı Merkezi’nde (İri Adam) erkekler için 45-50, kadınlar için 36-39 numara el işçiliğiyle üretilmiş ayakkabılar satılıyor.
Hepsi şık, hepsi rahat.
Temmuz ayında Ayrancı Reşat Nuri Caddesi’ndeki bir apartmanın en üst katında yangın çıktı. Balkonda mahsur kalan küçük çocuk itfaiye ekipleri tarafından kurtarıldı. Ekim ayında ise bir olaya müdahale etmek için gelen itfaiye ekipleri Yeşilyurt Sokağına çift taraflı araç parkı nedeniyle giremedi, geri döndü. Yanan ev sizin olsaydı ve sizin arabanız nedeniyle sokağa giremeseydi ne olurdu?
Bazı mekânlar bulundukları yerle özdeştirler. Çankaya Sineması’nı da Ayrancı’dan, Paris Caddesi, Şili Meydanından, hele hele Kilim Pastanesinden ayıramaz, koparamazsınız. Çankaya Sineması ve Kilim Pastanesi yapışık iki kardeş gibiydiler.
Bir insanla, ağaçlar ya da hayvanlarla… belki bir mekan, bir koku ya da deneyimle ilişkilendikçe sokaklar, semtler ve kentlerle de ilişkiler geliştiriyoruz. Bir öğlen güneşi, bir arkadaş sohbeti ya da kendi kendimize yürüyüşe çıktığımız yarım saatin sonunda eskisinden daha çok ora’lı gibi hissediyoruz. İnsanın canı arada bir deniz havası çekiyor. O zaman denizsiz kentlerin Ayrancı gibi sahil semtleri imdada işte böyle yetişiyor.
Bir mahallede sahafların tutunabilmesi o mahallenin sosyo-kültürel yapısını gösterir.
Son yirmi-otuz yılda kentin sadece fiziksel mekanları değil kentlileri, değerleri ve ilişkileri de yıprandı ve istenmeyen yönlerde değişti. “Ben noktasal planı tercih ederim” yaklaşımıyla kent talanı en üst düzeye çıkarıldı, belediye meclisleri rantçıların onay mekanizması haline getirildi. Bu dönem yeni “bir Ankara hayali” kuracaksak; Ankara Büyükşehir için mekânsal çevre düzeni planının toplumsal katılımla yapıldığı bir başlangıç ile ancak diğer taşlar yerine oturabilir. Bu öncelik yeni yerel yönetimlerin, meclislerin ve karar vericilerin yirmi yıllık yıpranmasının ne kadar düzeltilebildiğinin göstergesi olur.
TBMM’nin neredeyse tam karşısında, sefarethanelerin yakınındaki bir konumda, büyükçe bir bahçe içerisinde konumlanan bu iki katlı, farklı geometrik formların bir arada kullanıldığı, özellikle de silindirik kütlesi, bol pencereleri ve teraslarıyla dikkat çeken, kim tarafından tasarlandığı konusu bir muamma betonarme karkas Ankara Villası, 1929’larda inşaa edilmişti. 1955’ten sonra uzun yıllar boş kalan bina, 1972 yılında pastane ve kokteyl salonu olarak hizmete açıldı. 1993 yılında da bir gecede yıkıldı.
Manhattan’ın merkezinden geçen ve 1800’lerin ortasından itibaren işletilen demiryolu 1941’de kapatılmasına rağmen yıkımı halk tarafından engellenerek dönüşümü sağlandı ve yeni bir işlevle kente yeniden kazandırıldı.
Fernandez Lores, Pontevedra’nın kötü hava kalitesi, gençlerin büyük şehirlere göçü ve yerel ekonominin küçülmesi gibi sorunlarının tek bir çözümü olduğuna inanıyordu: Pontevedra’nın sokaklarını tıkayan arabalardan kurtulmak. Ve öyle de yaptı. Araba kullanımını şehir merkezinde yüzde 90, şehir genelinde ise yarı yarıya azalttı. Araba sahiplerinin itirazlarına cevabı ise “Belediye başkanı olarak araçlarınıza park yeri sağlamak benim görevim değil. Benim için bu, sizin bir inek veya buzdolabı satın almanız ve sonra bana bunları nereye koyacağınızı sormanız gibidir” oldu.
